Powinniśmy odbyć narodową dyskusję o starzeniu się społeczeństwa

Śląskie jest drugim w Polsce województwem pod względem liczby mieszkańców (4,3 mln), a także najbardziej zurbanizowanym regionem (75,8 proc. jego populacji żyje w miastach) o najwyższej w kraju gęstości zaludnienia (350 osób na kilometr kwadratowy przy średniej krajowej 120 osób) - wskazano w raporcie o stanie woj. śląskiego za 2024 r., który omówiono podczas czerwcowej sesji sejmiku.

Mimo to, w ocenie marszałka, demografia – przede wszystkim starzenie się społeczeństwa i odpływ ludzi młodych – jest jednym z największych problemów woj. śląskiego.

"Starzejemy się i wyludniamy jako kraj. Szczególnie dotyka to woj. śląskiego. Ludzie wyjeżdżają z mniejszych do większych miast, często znajdujących poza naszym regionem" – powiedział PAP Saługa.

Wskazał, że w XX w. Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie przyciągały ludzi z innych regionów Polski ofertą pracy w dużych zakładach przemysłowych. Obecnie mimo prowadzonej transformacji i rozwoju innych branż mieszkańców woj. śląskiego ubywa. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w latach 2003-2023 liczba ludności w regionie spadła o 8,4 proc.

"Poprosiliśmy naukowców z uczelni w naszym regionie, żeby zbadali przyczyny tych wyjazdów, bo tak naprawdę do końca ich nie znamy. Nie wiemy, dlaczego młodzi ludzie wyjeżdżają, choć jednocześnie oceniają woj. śląskie jako dobre miejsce do życia" – przyznał marszałek.

Przywołał badania naukowców z Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu. Choć ponad połowa młodych ludzi oceniła, że to miasto dobre do życia, to niespełna 20 proc. zadeklarowało, że chce w nim zostać.

"Chciałbym, żebyśmy poświęcili temu wielką uwagę. Powinna odbyć się narodowa dyskusja na temat starzenia się społeczeństwa. Ciągły spór polityczny sprawia, że ten temat jest pomijany, nie dyskutujemy o tym. W miejscach, gdzie społeczeństwo się starzeje, a młodzi ludzie wyjeżdżają, będziemy musieli umieć zorganizować życie w zupełnie inny sposób, którego do tej pory sobie nie wyobrażaliśmy" – podkreślił Saługa.

Wyjaśnił, że do niedawna w wielu miastach postulowano zwiększenie liczby miejsc w żłobkach, a wkrótce może się okazać, że jest ich za dużo. Zamiast tego zacznie brakować np. domów spokojnej starości i usług związanych z opieką nad seniorami.

Marszałek zaznaczył, że młodzi ludzie wyjeżdżają z woj. śląskiego do dużych miast w innych regionach Polski. Jego zdaniem ich odpływ może zatrzymać megamiasto stworzone z połączenia największych miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. To jeden z rozważanych wariantów dalszej integracji GZM.

Pozytywnie ocenił również propozycję, którą przedstawił rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. Ryszard Koziołek. Zakłada ona połączenie trzech uczelni w woj. śląskim – Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Ekonomicznego i Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

Saługa zasygnalizował, że "trzeba się jednoczyć" zarówno w przypadku GZM, jak i uczelni wyższych. Jednak Senat Śląskiego Uniwersytetu Medycznego negatywnie odniósł się do propozycji powołania międzyuczelnianego zespołu, który miałby ocenić możliwość połączenia z Uniwersytetem Śląskim i Uniwersytetem Ekonomicznym.

Według raportu o stanie woj. śląskiego w latach 2013-2023 populacja regionu spadła o 6,1 proc. Wyższy spadek zanotowały województwa: warmińsko-mazurskie (6,2 proc.), lubelskie (6,7 proc.), opolskie (6,7 proc.) oraz świętokrzyskie (7,9 proc.). Natomiast przyrost ludności odnotowano w województwach: mazowieckim (3,6 proc.), pomorskim (2,8 proc.), małopolskim (2,1 proc.) oraz wielkopolskim (0,6 proc.).

Według GUS prognozowana liczba ludności Polski w 2060 r. to 32,9 mln osób. Oznacza to spadek o 12,7 proc. (4,8 mln) w porównaniu do 2022 r. Liczba osób w wieku 65 lat i więcej ma wzrosnąć o ponad jedną trzecią, a osób w wieku 80 lat i więcej podwoić się.

Jeśli chodzi o poszczególne regiony, to wzrostu liczby ludności GUS spodziewa się jedynie w woj. mazowieckim. Z 5,725 mln w 2030 r. do 7,796 mln w 2060 r. Liczba ludności woj. śląskiego ma spaść z 4,098 mln w 2030 r. do 3,319 mln w 2060 r. (PAP)

pato/ joz/ jpn/