Dieta w Hashimoto – czy istnieje?

Przede wszystkim należy wiedzieć czym jest Hashimoto – to choroba autoimmunologiczna dotykająca tarczycę, w konsekwencji prowadząc do jej całkowitego zaniku. Komórki ciała odpowiedzialne za odporność (limfocyty), zamiast bronić nas przed infekcjami, atakują komórki własnego ciała. Dlaczego tak się dzieje? Póki co, nie wiemy. Naukowcy i lekarze zauważają u pacjentów predyspozycje genetyczne, środowiskowe  i związane z infekcjami wirusowymi. Choroby autoimmunologiczne stanowią całą grupę schorzeń – bielactwo, celiakia, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), choroba Addisona, łysienie plackowate itd. Mimo częstego wspólnego występowania tych chorób to zachorowanie na jedną z nich nie wskazuje na konieczność zachorowania na drugą i leczenie jednej nie zapobiega zachorowaniu na drugą. Wszelkie konsekwencje zdrowotne, które obserwuje się u chorych na Hashimoto wynikają z pojawienia się niedoczynności tarczycy, rzadziej nadczynności. 

Jak wygląda przebieg Hashimoto? Jest to choroba postępująca, na obecną chwilę nieuleczalna. Skąd zatem mityczne wręcz twierdzenie, że dietą można wyleczyć tę chorobę? Wynika głównie z tego, że jak każda choroba autoimmunologiczna, ma fazy zaostrzenia i remisji. Lekarze zauważyli, że u tych pacjentów, u których choroba wynika z czynników środowiskowych, mocniej reagują na zmiany diety, aktywności fizycznej, stres czy ilość snu i częściej wchodzą w remisję. Nie oznacza to jednak, że to koniec tego schorzenia.

Wiele osób słysząc, że ich problemy zdrowotne wynikają z Hashimoto, sięga po wiedzę z blogów i forów internetowych, na których znajduje informacje o tym, że mogą wyzdrowieć, muszą tylko trzymać się restrykcyjnej diety – bez glutenu, laktozy, warzyw, które zawierają goitrogeny, z ograniczeniem węglowodanów i suplementacją selenu, jodu i cynku. Niestety, wielu lekarzy także czerpie wiedzę o odżywianiu z takich miejsc i potrafi w ten sposób radzić swoim pacjentom. Stosowanie restrykcyjnych diet może jednak skutkować poważnymi zaburzeniami organizmu, dlatego nie warto eksperymentować. Bardzo groźnym trendem jest próba leczenia Hashimoto dużymi dawkami jodu – choć chwilowo powoduje wyciszenie choroby, to później następuje dość mocne nasilenie niedoczynności tarczycy i zaostrzenie stanu zapalnego, może także powodować objawy tyreoksytozy, czyli osłabienie działania syntetycznych hormonów tarczycy. Należy pamiętać, że Hashimoto nie powoduje takich problemów zdrowotnych, jak choroby układu krążenia, otyłość, cukrzyca, choroby nerek czy anemia, dlatego zastosowanie restrykcyjnej diety i ograniczenie spożywania całych grup produktów powinno być uzasadnione i dobrze przemyślane, aby w długoletniej perspektywie nie zwiększała ryzyka zachorowania na te groźne choroby.

Jak zatem powinna wyglądać dieta w Hashimoto? Przede wszystkim powinna opierać się na zasadach zdrowego żywienia i zróżnicowanych produktach spożywczych, bez cukru, dodatków do żywności i z ograniczeniem soli oraz tłuszczu zwierzęcego. Nietolerancja glutenu i celiakia częściej występują u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, ale eliminacja tego składnika nie powoduje wyleczenia z tych schorzeń. Nie ma badań, które potwierdziłyby korzystny wpływ na stan zdrowia osób z Hashimoto eliminację glutenu, ale jest wiele badań, które głoszą, że pełnoziarniste zboża są niezwykle ważnym czynnikiem w walce z nowotworami układu pokarmowego, cukrzycą czy chorobami układu krążenia. To samo dotyczy także eliminacji laktozy – u osób, które mają nietolerancję na ten cukier warto zastosować eliminację, ale nie dotyczy to wszystkich chorych na Hashimoto! Bardzo często po usunięciu z diety produktów mlecznych nie zastępujemy ich, a prócz laktozy pozbywamy się np. wapnia i fosforu (niezwykle ważnych składników mineralnych, które zapobiegają postepowaniu osteoporozy), białka pełnowartościowego i witaminy D. A co zrobić z goitrogenami? W zasadzie nic. Gdybyśmy mieli wykluczyć z diety te produkty, które je zawierają to z naszego menu ubyły by na nie tylko kapusta, szpinak, jarmuż, brokuł i kalafior, ale także kasza jaglana, orzeszki ziemne i piniowe, rzeżucha, kalarepa, rzodkiewki, truskawki czy brzoskwinie. Jeśli będziemy stosowali zróżnicowaną dietę, bogatą w wiele produktów, to ilość goitrogenów będzie na tyle niska, że nie będzie miała wpływu na całokształt diety. Jeśli zaś myślimy o wzbogacaniu diety w różne składniki mineralne (selen, cynk, żelazo) to należy robić to pod okiem lekarza, po uprzednim wykonaniu badań i lekami, a nie suplementami diety.

Podsumowując, nie istnieje dieta do zastosowania tylko w Hashimoto. Zmiana sposobu odżywiania powinna wynikać z poprawy naszych obecnych nawyków i być zgodna z zasadami zdrowego odżywiania, ponieważ to właśnie taka dieta zapewnia nam dostarczenie wszystkich składników odżywczych w odpowiednich proporcjach. Każda eliminacja z diety powinna być przemyślana i dostosowana indywidualnie do potrzeb konkretnego pacjenta, pod okiem lekarza i dietetyka.

A wy jakie macie doświadczenia z dietą w Hashimoto? Czy ktoś ze znajomych radził wam właśnie taki sposób na „wyleczenie” choroby? Jakie najdziwniejsze zmiany w odżywianiu zdarzyło się wam wprowadzić po diagnozie? A może spotkaliście na swojej drodze specjalistów, którzy odradzali wam eksperymentowanie z własnym zdrowiem?

Już za tydzień zapraszam na kolejny artykuł, którego głównym tematem będzie Okno żywieniowe – czy to bezpieczna metoda odchudzania?

^{Aneta Strelau - od 15 lat dietetyczka kliniczna. Członkini Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Dietetyków DIETS/ EFAD, Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i Na Diecie Bezglutenowej, Polskiego Towarzystwa Dietetyki, Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, wiceprezeska Fundacji promującej sport wśród dzieci i młodzieży „Warszawska Asocjacja Rugby. Zajmuje się również poradnictwem dla dzieci objętymi opieką specjalistycznych poradni zaburzeń neurorozwojowych na terenie Warszawy: www.strelau.pl}