Na potrzeby szkolne rodziny wydały średnio 1502 zł

Z przeprowadzonego na początku października badania CBOS wynika, że w tym roku na zaspokojenie szkolnych potrzeb dzieci (podręczniki, przybory szkolne, mundurki, obowiązkowe opłaty, np. ubezpieczenie, czesne, internat, stancja) rodziny wydały średnio 1502 zł, czyli przeciętnie o 34 zł mniej niż rok temu (98 proc. kwoty zeszłorocznej). W przypadku rodzin z jednym dzieckiem średnia wydatków to 1221 zł, z dwojgiem dzieci – 1792 zł, z trojgiem dzieci i więcej - 1939 zł.

Łączne wydatki do 1000 zł zadeklarowało 46 proc. rodziców (o 6 punktów procentowych więcej niż przed rokiem), w tym 24 proc. w przedziale 801-1000 zł, 10 proc. w przedziale 501-800 zł, 9 proc. w przedziale 301-500 zł, a 3 proc. do 300 zł. Kwoty powyżej 1000 zł zadeklarowało 44 proc. badanych (wzrost o 3 punkty procentowe w stosunku do ub.r.), w tym 14 proc. od przedziale 1001-1500 zł, a 30 proc. powyżej 1500 zł. 10 proc. nie określiło sumy swoich wydatków.

Z analiz wynika, że – tak jak w poprzednich badaniach – wysokość ogólnych kwot przeznaczanych przez rodziców na potrzeby edukacyjne dzieci w związku z rozpoczęciem nowego roku szkolnego zależy przede wszystkim od liczby uczniów w rodzinie, a im jest ona większa, tym wyższa jest średnia deklarowanych kwot.

W przeliczeniu na jedno dziecko rodzice na początku tego roku szkolnego wydali przeciętnie 1037 zł, czyli o 46 zł więcej niż przed rokiem (105 proc. ubiegłorocznej kwoty). Tak jak w poprzednich latach, im więcej dzieci w wieku szkolnym, tym mniejsze wydatki w przeliczeniu na jedno dziecko (od średnio 1221 zł w rodzinach z jednym dzieckiem w wieku szkolnym, do 555 zł w rodzinach z co najmniej trójką dzieci).

"Tak jak w poprzednich latach nie ma istotnych statystycznie różnic w deklarowanych wydatkach związanych z rozpoczęciem roku szkolnego w zależności od poziomu dochodów per capita w gospodarstwie domowym oraz od oceny warunków materialnych własnego gospodarstwa domowego. Może to wskazywać, iż za deklarowanymi wydatkami rodziców w związku z rozpoczęciem nowego roku szkolnego stoją przede wszystkim rzeczywiste potrzeby uczniów, a mniejszą rolę odgrywają możliwości finansowe rodziców. Zmniejszanie się deklarowanych wydatków per capita wraz ze wzrostem liczby uczniów w rodzinach może wynikać z faktu, iż dzieci +dziedziczą+ po sobie lub współdzielą część wyposażenia uczniowskiego" - wskazuje CBOS w opisie wyników badania.

W badaniu pytano też o finansowanie przez rodziców mających dzieci w wieku szkolnym różnego typu zajęć edukacyjnych lub ogólnorozwojowych.

72 proc. rodziców (wzrost o 7 punktów procentowych w stosunku do ubiegłego roku) zadeklarowało, że któreś z ich dzieci będących w wieku szkolnym uczęszcza lub będzie uczęszczać w bieżącym roku szkolnym na zajęcia dodatkowe, opłacane przez rodziców w szkole lub poza szkołą. "Warto podkreślić, iż od 1998 r. nigdy tak duża część rodziców nie deklarowała, że opłaca lub będzie opłacać w trakcie roku szkolnego takie zajęcia" - podał CBOS.

Tak jak w poprzednich latach zdecydowana większość rodziców, którzy postanowili opłacać dzieciom dodatkowe zajęcia edukacyjne lub ogólnorozwojowe, zamierza posłać na nie wszystkie swoje dzieci (80 proc. z tej grupy). Ponadto odsetek rodziców, którzy zdecydowali się wszystkim swoim dzieciom w wieku szkolnym ufundować dodatkowe zajęcia, jest wyższy niż w ostatnich latach (58 proc., od ubiegłego roku wzrost o 9 pkt. proc.). "Widać zatem, że w porównaniu z poprzednim rokiem przybyło nie tylko rodzin, które zdecydowały się na opłacanie swoim dzieciom w wieku szkolnym dodatkowych zajęć edukacyjnych, ale także tych, które fundują je wszystkim dzieciom" - wskazał CBOS.

Podał, że z analiz wynika, iż na decyzję o posłaniu dzieci na płatne zajęcia pozalekcyjne wpływa przede wszystkim poziom wykształcenia rodziców, a im jest on wyższy, tym szanse dzieci na korzystanie z takich zajęć są większe. Dodatkowe zajęcia finansuje swoim dzieciom aż 92 proc. rodziców legitymujących się wyższym wykształceniem. Na finansowanie pozalekcyjnych zajęć decyduje się w tym roku 70 proc. rodziców ze średnim wykształceniem i 43 proc. z zasadniczym zawodowym lub niższym. "W porównaniu z poprzednim rokiem wzrost zainteresowania tego typu zajęciami dla dzieci nastąpił wśród rodziców z co najmniej średnim wykształceniem" - czytamy.

"W bieżącym roku szkolnym, tak jak we wcześniejszym okresie, istnieje znacznie większe prawdopodobieństwo, że z płatnych zajęć edukacyjnych lub ogólnorozwojowych skorzystają dzieci mieszkające w miastach niż dzieci wiejskie. W porównaniu z poprzednim rokiem wzrost deklaracji dotyczących korzystania z płatnych pozalekcyjnych zajęć edukacyjnych nastąpił jednak zarówno na wsi, jaki i w mieście" - dodano.

Tak jak w poprzednich latach, najpopularniejszym rodzajem płatnych zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym jest nauka języków obcych, którą w roku szkolnym 2023/2024 finansuje lub zamierza sfinansować 50 proc. rodziców. Drugie miejsce pod względem popularności zajmują zajęcia sportowe - 42 proc. wskazań. Na trzeciej pozycji pod względem częstości wskazań ponownie uplasowały się korepetycje i kursy przygotowawcze, które w tym roku zdecydowało się opłacać dzieciom 29 proc. rodzin, w których są uczniowie. Tradycyjnie mniej popularne są płatne zajęcia artystyczne, które w tym roku zamierza zapewnić dzieciom 20 proc. rodziców.

"W porównaniu z początkiem poprzedniego roku szkolnego wzrosła popularność wszystkich typów zajęć, o które pytamy, a w największym stopniu dotyczy to nauki języków obcych, która w tym roku cieszy się niemal rekordowym popytem (50 proc., od ubiegłego roku wzrost o 11 pkt. proc.). Więcej rodziców opłacało lub zamierzało opłacać swoim dzieciom dodatkową naukę języków tylko na początku roku szkolnego 2018/2019" - informuje CBOS.

Łączne deklarowane kwoty, jakie rodzice przeznaczają miesięcznie na finansowanie dodatkowych zajęć edukacyjnych lub ogólnorozwojowych dla wszystkich swoich dzieci w wieku szkolnym, charakteryzują się – jak zwykle – dużą rozpiętością (w tym roku od 10 zł do 12 tys. zł miesięcznie). Średnia arytmetyczna tegorocznych deklarowanych miesięcznych wydatków wynosi 792 zł i jest ona wyższa od ubiegłorocznej o 93 zł, czyli o 13 proc. Najczęściej deklarowana kwota na dodatkowe zajęcia w tym roku szkolnym to 300 zł miesięcznie.

W porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosły także średnie miesięczne wydatki na dodatkowe zajęcia edukacyjne lub ogólnorozwojowe w przeliczeniu na jedno dziecko i obecnie wynoszą one 629 zł (wzrost o 58 zł).

Badanie przeprowadzono od 2 do 11 października 2023 r. w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej 1110 imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI) wybrało 61,5 proc. badanych, wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem CBOS (CATI) wybrało 25 proc., samodzielne wypełnienie ankiety internetowej (CAWI) wybrało 13,4 proc. Na pytania o wydatki związane z rozpoczęciem nowego roku szkolnego odpowiadało 242 rodziców mających dzieci w wieku szkolnym. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ mhr/